'Anonieme tiplijn is ondermijning rechtsstaat'

Advocaat Marnix van der Werf bestrijdt de kliklijn Meld Misdaad Anoniem al vanaf het begin. De kliklijn ondermijnt de rechtsstaat, omdat het handelen van Justitie en politie niet langer valt te controleren.

DEN HAAG - Advocaat Marnix van der Werf begrijpt niet waarom er in Nederland een anonieme kliklijn kan bestaan die grotendeels wordt betaald door Justitie en politie. Want een politiedienst waarvan het handelen niet controleerbaar is, is een gevaar voor de rechtsstaat. Hij gaat door tot de Hoge Raad om zijn punt te maken. En het wordt tijd dat de Tweede Kamer zich uitspreekt over het voortbestaan van de telefoonlijn Meld Misdaad Anoniem, vindt hij.

Marnix van der Werf is advocaat van het Amsterdamse advocatenkantoor Seegers, Meijering, Ficq en Van Kleef. Hij bestrijdt de kliklijn Meld Misdaad Anoniem (MMA) al vanaf het eerste uur. Sinds vorig jaar is de kliklijn landelijk operationeel. Duizenden tips kwamen er binnen en honderden aanhoudingen werden verricht, mede dankzij de aanwijzingen die via 0800-07000 binnenkwamen. Maar voor Van der Werf is de telefoondienst niet minder dan een regelrechte ondermijning van de rechtstaat.

,,In een rechtstaat moet je kunnen controleren wat de politie doet om strafbare feiten op te sporen. Je moet er voor zorgen dat de politie opereert in het kader van de wet. Daar moet je streng in zijn'', vindt hij. ,,De commissie-Van Traa heeft geconstateerd dat die controle beter geregeld moest worden. Elke opsporingsmethode moest een wettelijke basis hebben. Maar die eis dreigt te worden teruggedraaid en te verwateren door het toelaten van de MMA.''

Telefoniste

De werkwijze bij de meldlijn, waarbij geen gegevens over de beller en het verloop van een gesprek worden vastgelegd, is hem een doorn in het oog. ,,Je kunt niet controleren wie de beller was of hoe een melding tot stand is gekomen. Daardoor kun je een telefoniste niet als getuige oproepen om te horen hoe het gesprek is verlopen.''

En dat vindt Van der Werf simpel gezegd 'gek'. Een anonieme telefoonlijn opzetten om structureel tips in te winnen is in zijn ogen iets wezenlijk anders dan anonieme tips in behandeling nemen die incidenteel via telefoontjes bij politiebureaus binnenkomen. ,,Bij de MMA is alles er op ingericht om mensen anoniem en volstrekt oncontroleerbaar te laten bellen. Terwijl de politie weet dat ze controleerbaar moet zijn. En de wet kent al andere mogelijkheden voor anonieme verklaringen. Je kan als bedreigd getuige anoniem worden gehoord of anoniem tips op laten nemen via een criminele inlichtingeneenheid van de politie. In beide gevallen wordt een identiteit nooit prijsgegeven, maar weet een rechter of inlichtingendienst hoe een tip tot stand kwam. Dat staat minutieus vastgelegd in de wet, omdat we dat in Nederland zo belangrijk vinden. Maar voor gebruik van de MMA-tips is niets vastgelegd.''

In twee zaken voor cliënten betwistten Van der Werf en zijn collega's het bestaansrecht van de MMA. En twee keer veegden rechters de vloer aan met hun betoog, geeft de advocaat toe. Maar met een uitspraak van het Amsterdamse Gerechtshof vorige week, waarin de MMA als 'opsporingsmethode' werd betiteld, behaalde de advocaat zijn eerste 'overwinning'.

Maar het is hem niet genoeg, want het hof noemde de MMA wel een rechtmatige methode die is gebaseerd op artikel 2 van de Politiewet, waarin de algemene taken van de politie zijn vastgelegd. Hij gaat dan ook in cassatie. ,,Ik wil een motivatie horen van het hof om de MMA rechtmatig te noemen. En ik wil dat de Hoge Raad zegt dat er een specifieke wettelijke basis nodig is om de politie ongeschoolde burgers te laten gebruiken. In het geniep, zonder toetsingsmogelijkheid. Als de Hoge Raad niet zo ver wil gaan, zal de politiek moeten beslissen of er zo'n wetsartikel moet komen.''

Bron: Nederlands Dagblad